Metinler Ve Sınıflandırılması

Metin Nedir?

Bir olayın ya da herhangi bir durumun yazılı olarak veya sözlü olarak anlatılması ve yazılmasıdır.

Metinleri;

• Yazılış amaçları,anlatım biçimleri,hedef kitleleri gerçeklikle ilişkileri bakımından gruplandırmak mümkündür.Ancak iki dala ayırmamız gerekiyor...

A) SANATSAL METİNLER

• Öznel yargılar içerir.

• Duygu ve hayaller ön plana çıkar.  

•Amacı okuyucuda estetik zevk uyandırmaktır.

• Süslü bir anlatım yapısı vardır.     

• Mecaz ve yan anlamlar sıkça kullanılır.

• Cümleler daha uzun ve girifttir.

B) ÖĞRETİCİ METİNLER

• Sanatsal metinlere nazaran nesnel yargılar içerir.

• Sade bir anlatımı vardır.

• Düşünce,fikirler ve mantık ön plana çıkar.

• Kelimeler gerçek anlamlarıyla kullanılmaya çalışılır.

• Amacı okuyucuya bilgi aşılamaktır.

• Cümleler daha kısa ve basittir.

Güzel Sanatlar

                                          

İşitsel(Fonetik) Sanatlar:

Sese,söze biçim vermektedir.Müzik ile edebiyat sese ve söze önem verdiği için işitsel (fonetik) bir sanattır.

GÖRSEL(Plastik) Sanatlar:

Herhangi bir cisme veya maddeye biçim vermektedir.Mimari,Heykel,Resim,Hat örnektir.

Dramatik(Ritmik) Sanatlar:

Harekete biçim vermektedir.Yani bir duygu olması da beklenir.Tiyatro,opera,bale,dans,sinema örnek olmaktadır.

Edebiyat ile diğer dallar arasındaki fark, Edebiyatın eşyasının dil olmasıdır.Örneğin müzikte Sol anahtarı varsa Edebiyatta ise dil akışı ya da dil vardır.

Türk Edebiyatının Dönemleri

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı (?-XI. yüzyıl)

• Sözlü Edebiyat 

(Destanlar, efsaneler...)

•Yazılı Edebiyat

(Orhun Kitabeleri ilk örnektir.)

 *Özellikleri*

•Türklerin Orta Asya’da yaşamış oldukları devirlerde bütün Türk boyları arasındaki büyük çoğunluğu sözlü olan edebiyattır.

•Bu dönemde Türkler henüz yazıyı kullanmamışlardır bu yüzden kulaktan kulağa aktarımlar söz konusudur.

•Kullanılan ölçü, ulusal ölçümüz olan Hece Ölçüsüdür.

•Kullanılan nazım birim ise Dörtlüktür.

•Bu dönemde daha çok doğa,aşk,yalnızlık veya ölüm konuları ele alınırdı.

• Bu dönemdeki en meşhur ve en ünlü eser Kaşgarlı Mahmut’un “Divan-ı Lügat-it Türk” tür.

İslamiyet Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı (Xl-XIX. yüzyıl)

• Divan Edebiyatı 

•Halk Edebiyatı

a)Anonim Halk Edebiyatı

b)Dinî Tasavvufi (Tekke) Halk Edebiyatı

c)Âşık Edebiyatı 

*Özellikleri*

•Türkler kitleler hâlinde İslamiyet’i yaymaya başlamışlardır.

•Dönemin ünlü eser: “Kutadgu Bilig”

*1069-1070 yılları arasında Yusuf  Has Hacip tarafından yazılmıştır

Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı (1860-...)

•Tanzimat Dönemi Edebiyatı (1860-1896)

•Servetifünun Dönemi Edebiyatı (1896-1901)

•Fecriati Topluluğu (1909-1912)

•Milli Edebiyat Dönemi (1911-1923)

•Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı (1923-...)

*Özellikleri*

•Osmanlı Devleti’nin 3 Kasım 1839 tarihindeki Tanzimat Fermanı ile siyasal ve kültürel yönden batıya yönelmesi, edebiyata etkisi olmuştur.

•Tiyatro,hikaye-roman,şiir,gazete... pek çok eserler ortaya atılmıştır.